Wielu przedsiębiorców przed wykonaniem usługi czy sprzedażą swoich produktów wymaga od klienta dokonania przedpłaty. Nie jest to nic nadzwyczajnego, wiele firm się w ten sposób zabezpiecza swoje interesy. Warto jednak wiedzieć czym różni się zaliczka od zadatku, gdyż nie są to tożsame formy przedpłaty. Posiadając taką wiedzę, będzie można uniknąć wielu nieprzyjemności oraz co ważniejsze bezsensownej straty swoich pieniędzy. Różnice pomiędzy zaliczką a zadatkiem są znamienne, co dokładnie określa kodeks cywilny.
Czym jest przedpłata w formie zaliczki?
Pojęcie zaliczki nie jest dokładnie opisane ani w przepisach kodeksu cywilnego, ani w przepisach innych ustaw. Można opierać się jedynie na ogólnych przepisach kodeksu cywilnego o wykonywaniu umów wzajemnych i na tej podstawie wnioskować, jakie skutki będzie niosła za sobą wpłata zaliczki. Przedpłata w formie zaliczki można oczywiście zostać zwrócona, jeśli strony wycofają się ze współpracy. W ustawie nie jest określona żadna sytuacja, w której zaliczka mogłaby zostać zatrzymana przez jedną za stron. Jeżeli chodzi natomiast o odszkodowanie, to można się o nie ubiegać na zasadach ogólnych wynikających z treści art.471 K.c.
W przeciwieństwie do zadatku, zaliczka nie podlega zwrotowi w podwójnej wysokości albo przepadku. Najprościej rzecz ujmując, jest to kwota wpłacona na poczet należności, którą będziemy zobowiązani pokryć za usługę czy kupiony przedmiot. Zaliczka nie stanowi zabezpieczenia umowy, aczkolwiek część ceny. Tak więc, płacąc zaliczkę, możemy odjąć jej kwotę od ceny, jaką zobowiązaliśmy się uiścić. Jeżeli chodzi o wysokość zaliczki, to jest ona określana indywidualnie przez strony podpisujące umowę. Warto zdawać sobie sprawę z tego, że przedsiębiorca nie może zatrzymać naszej zaliczki nawet, jeśli umowa zawierała tego typu klauzulę. Takie praktyki są niedozwolone i można żądać zwrotu pieniędzy.
Jeśli nie chcemy mieć kłopotów i poświęcać czasu i energii na ewentualne spory z firmą, warto dokładnie czytać umowy, które podpisujemy. Pamiętajmy również o tym, że każda umowa zawarta na odległość może być przez nas rozwiązana w ciągu 10 dni bez podania przyczyny.
Czym jest przedpłata w formie zadatku?
Pojęcie zadatku wynika z treści art. 394 § 1 Kodeksu cywilnego. Jego wysokość może być różna w zależności od zamówienia. Przykładowo na rynku okiennym zadatek zazwyczaj wynosi 40% wartości kupowanego towaru, choć niektórzy wnoszą nawet 100%, co również nie powinno dziwić.
Zadatek tak naprawdę przydaje się w sytuacjach, w których jedna ze stron nie wywiązuje się z umowy. W takiej sytuacji można zażądać zwrotu zadatku nawet w jego podwójnej wysokości. Jeśli decydujemy się na roszczenie zwrotu zadatku, wystarczy udowodnić, że umowa została niewykonana z przyczyn niezależnych od nas i winę ponosi nasz kontrahent. Co ciekawe z art. 394 § 1 Kc wynika, że zadatek można odzyskać w przypadku samego faktu niewywiązania się z umowy niezależnie od przyczyn zaistnienia takiej sytuacji.
Oczywiście to od nas zależy treść umowy, dlatego można dokładnie określić, w jakich sytuacjach odpowiedzialność zostanie ograniczona. To bardzo dobre rozwiązanie, dzięki temu można uniknąć wielu problemów, w ten sposób nie narażamy się na nieprzyjemności i stratę pieniędzy.
Podsumowując zadatek działa wyłącznie w przypadku trzech sytuacji:
– gdy umowa zostaje rozwiązana,
– gdy umowa nie jest wykonana, ale żadna ze stron nie odpowiada za taki stan rzeczy,
– gdy niewykonanie zostało spowodowane okolicznościami, które odpowiadają obie strony.
W opisanych sytuacjach żadna ze stron nie może zatrzymać dla siebie zadatku, a jeśli sama go uiściła, wówczas może zażądać zwrotu pieniędzy.
Jak widać zaliczka a zadatek to dwie różne formy przedpłaty. Warto wiedzieć, jakie są różnice pomiędzy nimi, trzeba znać swoje prawa, dzięki temu łatwiej będzie można dojść do porozumienia z kontrahentem. Znajomość prawa i pojęć podczas zawierania umów, szczególnie jeśli zaliczka/zadatek to wysokie kwoty, pozwoli nam uchronić się przed problemami i stratą pieniędzy.
